Chúng ta thường được nghe về khái niệm tự do tài chính có nghĩa là chúng ta thoát khỏi nỗi lo toan cơm-áo-gạo-tiền của cuộc sống hàng ngày vì lượng thu nhập thụ động luôn lớn hơn chi phí mà bạn phải trang trải cho cuộc sống bình thường, và tự do tài chính đã là rất tuyệt. Tuy nhiên, tự do tài chính chỉ là một phần của tự do nói chung vì tự do tài chính chỉ giúp bạn thoát khỏi nỗi lo toan về tài chính, còn tự do nói chung cho bạn khả năng tự do nhiều hơn.
Tự do liên quan gì đến tiền kỹ thuật số?
Chúng ta có thấy cách đây vài năm một bát phở chỉ 10 ngàn đồng thì bây giờ giá đã gấp đôi, gấp ba. Và trước đó nữa thì bát phở chỉ có 5 ngàn đồng. Đó là sự lạm phát. Sự lạm phát có nguyên nhân từ việc chính phủ phát hành ra nhiều tiền hơn so với lượng sản phẩm dịch vụ mà xã hội tạo ra nên chúng ta thấy rằng cung (tiền) vượt quá cầu (hàng hoá) dẫn đến hàng hoá trở nên đắt hơn, hay có nghĩa cùng là một bát phở mà trước đây có giá 5 ngàn đồng giờ phải mất đến 30 ngàn. Không chỉ ở Việt Nam, các nước khác đồng tiền cũng bị mất giá, thậm chí đô la Mỹ cũng giảm dần giá trị. Sự mất giá đó người ta gọi là sự lạm phát hay sự in tiền ra nhiều hơn số lượng cần thiết.
Nhờ có lạm phát mà mọi người thấy rằng mức lương của mình tăng lên, các quan chức chính phủ thì khoe khoang rằng GDP năm nay cao hơn năm trước, ai nấy đều cảm thấy vui, nhưng thực chất mọi người dân đều bị móc túi để trả cho các quan chức có tiền ăn chơi phung phí hay mua sắm những thứ không cần thiết.
Những nhà khoa học và kinh tế học có thiên hướng tự do như Milton Fredman (người đoạt giải Noben về kinh tế), hay Friedrich Hayek và cả người ẩn danh lấy nick name là Satoshi Nakamoto (người phát minh ra Bitcoin) hiểu ra rằng các chính phủ bằng các chiêu bài như an sinh xã hội, đảm bảo công bằng..., luôn tìm cách phình to chính mình, gia tăng quyền lực của chính mình để rồi cho những thành viên chính phủ được tiêu pha phung phí nhiều hơn trên sự bòn rút nhiều hơn của những người lao động chân chính thông qua sự phát hành tiền tệ mà họ giữ độc quyền.
Bởi lý do đó mà những nhà tư tưởng, nhà khoa học, và công nghệ này nghĩ ra giải pháp tạo ra một loại tiền kỹ thuật số mà nó không thể bị kiểm soát bởi bất cứ cá nhân, tổ chức, hay thậm chí chính phủ nào. Và họ đã phát minh ra những đồng tiền dựa trên công nghệ mã hoá và mạng ngang hàng gọi là tiền kỹ thuật số.
Những đồng tiền kỹ thuật số hoạt động trên triết lý của sự phi tập trung, có nghĩa không có ai đứng ra làm trung gian cho bất cứ giao dịch nào. Bởi vậy không ai có thể kiểm soát, thao túng hay đánh sập các mạng lưới tiền kỹ thuật số đúng nghĩa.
Cũng bởi lý do đó mà không một chính phủ nào trên thế giới cảm thấy thoải mái với tiền kỹ thuật số vì nếu tiền kỹ thuật số lớn mạnh là đồng nghĩa với khả năng bòn rút của các chính phủ bị giảm đi.
Tự do liên quan gì đến đầu tư?
Tài sản và tiền bạc quý là vì chúng ta phải đánh đổi nó bằng thời gian, công sức lao động vất vả mới kiếm được nên người ta thường muốn đầu tư nó vào những nơi an toàn và có khả năng sinh lời.
Nếu chúng ta đầu tư những đồng tiền mà mình khó khăn kiếm được vào những nơi đầy rủi ro, trộm cướp nhiều thì đó không phải khôn ngoan.
Chính vì lẽ đó mà những người giầu có, khôn ngoan thường tìm đến những nơi đảm bảo tự do cao để mà đầu tư tài sản của họ ở đó. Chúng ta thấy thậm chí những quan chức tham nhũng ở những quốc gia độc tài cũng đầu tư tài sản của họ ở những đất nước tự do. Họ sang Mỹ mua nhà, cho con du học và tìm cách ở lại đó vì ở đó tài sản của họ (dù bòn rút được) cũng có cơ hội được đảm bảo hơn ở nơi ít tự do, nơi có thể đồng bọn của họ cũng ra tay cướp mất lúc nào không biết.
Chính vì lẽ đó nước Mỹ luôn được nhiều nơi đổ tiền vào đó đầu tư, vì đất nước đó đảm bảo tự do hơn những đất nước khác. Và tiền kỹ thuật số thực sự cũng đáng được đầu tư nhiều hơn những đồng tiền được phát hành bởi các chính phủ.
Tự do có giá trị như thế nào?
Tự do trước đây có nghĩa là người ta không bị bắt buộc làm việc khổ sai, không phải làm nô lệ, không bị giết đi một cách vô cớ. Nhưng ngày nay trên thế giới tự do có nghĩa là được quyền tự do đi lại, được quyền tự do cư trú, được quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, được quyền riêng tư về thư tín, được quyền tự do phát biểu ý kiến, được quyền tự do tín ngưỡng, được quyền tự do lập hội.... Mặc dù những quyền này ở Việt Nam vẫn được coi là gì đó xa xỉ, thậm chí những người đòi nỏi nó bị liệt vào thành phần phản động, thậm chí bị tù đày như Mẹ Nấm, Anh Ba Sàm...
Tư tưởng cộng sản không dung thứ với sở hữu cá nhân nên ví dụ hầu hết các nước trên thế giới người dân được quyền sở hữu đất đai thì ở những nước cộng sản thì người dân chỉ được chính phủ cho quyền sử dụng mà thôi. Rồi quyền sở hữu tài sản, nhưng tiền (dưới dạng ngoại tệ) là tài sản hợp pháp (được hiến pháp quy định) của người dân nhưng những nước cộng sản không cho phép người dân mang tài sản của mình dưới dạng ngoại tệ vượt quá ngưỡng nào đó ra nước ngoài dù đó là tiền hợp pháp của họ và họ đã nộp thuế đầy đủ cho nhà nước.
Có được tự do phải trả giá thế nào?
Đã từ lâu, con người trên thế giới phải đấu tranh cho sự tự do của mình và không ít người đã phải trả giá bằng mạng sống của mình trong đó có những người nổi tiếng như Abraham Lincoln, Martin Luther King, và không ít người phải chịu tù đày như Nelson Mandela.
Để có được công nghệ giúp người sở hữu tiền kỹ thuật số được tự do hơn thì những lập trình viên cũng phải đầu tư nhiều thời gian, công sức và tài năng hơn, và những nhà đầu tư cũng phải bơm tiền cho họ tương xứng để trả công cho cố gắng của họ. Và những công nghệ đó không phải dễ dàng có được một sớm
Những khó khăn của công nghệ
Để giải quyết vấn đề đảm bảo cho các loại tiền kỹ thuật số không bị thao túng bởi các cá nhân, tổ chức, hay cá chính phủ thì đòi hỏi phải có sự tham gia của nhiều người sử dụng. Nhưng khi đông người sử dụng thì lượng thông tin trở nên lớn hơn khiến cho việc đồng bộ thông tin đó giữa nhiều người trở nên khó khăn, chậm chạp và chiếm nhiều băng thông mạng hơn, việc xác thực những thông tin đó cũng khó hơn vì đôi khi những thông tin đến không kịp khiến cho có chỗ giao dịch sau lại có cơ hội được xác thực trước, điều này làm cho mạng lưới trở nên kém an toàn.
Vậy làm sao với mạng lưới của những người bình thường với máy tính không đủ mạnh, băng thông không đủ lớn có thể xử lý được nhiều hơn, nhanh hơn những giao dịch một cách gần như tức thời?
Nhiều người đã đề xuất những giải pháp mà chỉ công ty của họ hoặc một số ít công ty có thể cung cấp dịch vụ, tất nhiên người dùng sẽ phải trả phí cho họ. Nhưng sự phụ thuộc vào những công ty này khiến cho mạng lưới mất đi tính phi tập trung.
Phi tập trung chính là sự đảm bảo cho tự do
Một khi mạng lưới mà phải phụ thuộc vào một vài nút mạng nào đó thì nguy cơ những nút mạng đó bị kiểm soát là cao. Hacker có thể đánh sập một vài nút mạng khiến cả mạng lưới bị tê liệt. Công ty quản lý dịch vụ đó có thể tăng giá khiến cộng đồng cũng bị bòn rút. Hay chính phủ có thể dễ dàng kiểm soát một công ty cung cấp dịch vụ này để họ bắt buộc phải từ chối dịch vụ cho những người mà họ gọi là "phản động" chẳng hạn.
Bởi vậy cho nên một hệ thống mà yếu tố phi tập trung kém thì càng làm mất đi sự tự do cho người sử dụng.
Cho đến nay, mới chỉ có loại tiền kỹ thuật số là Dash mới có giải pháp thích hợp mà vẫn đảm bảo tính phi tập trung trong khi vẫn có thể giải quyết được vấn đề tốc độ, sự tiện lợi cho người sử dụng. Tuy nhiên, nhóm phát triển của Dash vẫn còn một chặng đường rất dài để phát triển giải pháp phần mềm của họ, và đồng thời cộng đồng cũng phải đầu tư thời gian nghiên cứu và đầu tư thiết bị tương xứng để đủ năng lực vận hành một hệ thống với nhiều người sử dụng như vậy.
Điều giá trị không thể có được một cách dễ dàng
Những gì chúng ta có được một cách dễ dàng, chúng ta không quý nó. Chỉ những gì chúng ta phải khó khăn lắm mới có được chúng ta mới gìn giữ và quý trọng nó. Tiền kỹ thuật số cũng vậy. Để có được một đồng tiền kỹ thuật số đáp ứng được những đòi hỏi về tính phi tập trung nhưng vẫn giữ được tính nhanh chóng, tiện lợi như các giải pháp tập trung thì đòi hỏi phải có sự đầu tư nhiều về thời gian và công sức của những nhân tài. Và những người đó họ cũng cần có kinh phí để sống và thời gian để làm việc thì mới hoàn thành được những giải pháp khó khăn.
Bởi vậy, những công nghệ đó không đến với chúng ta nhanh chóng một sớm một chiều mà phải có thời gian phát triển, kiểm tra, cải tiến.
Bài đã được đăng trên dashvn.blogspot.com và giờ đăng lại tại đây.
THAM KHẢO THÊM
Tự do liên quan gì đến tiền kỹ thuật số?
Chúng ta có thấy cách đây vài năm một bát phở chỉ 10 ngàn đồng thì bây giờ giá đã gấp đôi, gấp ba. Và trước đó nữa thì bát phở chỉ có 5 ngàn đồng. Đó là sự lạm phát. Sự lạm phát có nguyên nhân từ việc chính phủ phát hành ra nhiều tiền hơn so với lượng sản phẩm dịch vụ mà xã hội tạo ra nên chúng ta thấy rằng cung (tiền) vượt quá cầu (hàng hoá) dẫn đến hàng hoá trở nên đắt hơn, hay có nghĩa cùng là một bát phở mà trước đây có giá 5 ngàn đồng giờ phải mất đến 30 ngàn. Không chỉ ở Việt Nam, các nước khác đồng tiền cũng bị mất giá, thậm chí đô la Mỹ cũng giảm dần giá trị. Sự mất giá đó người ta gọi là sự lạm phát hay sự in tiền ra nhiều hơn số lượng cần thiết.
Nhờ có lạm phát mà mọi người thấy rằng mức lương của mình tăng lên, các quan chức chính phủ thì khoe khoang rằng GDP năm nay cao hơn năm trước, ai nấy đều cảm thấy vui, nhưng thực chất mọi người dân đều bị móc túi để trả cho các quan chức có tiền ăn chơi phung phí hay mua sắm những thứ không cần thiết.
Những nhà khoa học và kinh tế học có thiên hướng tự do như Milton Fredman (người đoạt giải Noben về kinh tế), hay Friedrich Hayek và cả người ẩn danh lấy nick name là Satoshi Nakamoto (người phát minh ra Bitcoin) hiểu ra rằng các chính phủ bằng các chiêu bài như an sinh xã hội, đảm bảo công bằng..., luôn tìm cách phình to chính mình, gia tăng quyền lực của chính mình để rồi cho những thành viên chính phủ được tiêu pha phung phí nhiều hơn trên sự bòn rút nhiều hơn của những người lao động chân chính thông qua sự phát hành tiền tệ mà họ giữ độc quyền.
Bởi lý do đó mà những nhà tư tưởng, nhà khoa học, và công nghệ này nghĩ ra giải pháp tạo ra một loại tiền kỹ thuật số mà nó không thể bị kiểm soát bởi bất cứ cá nhân, tổ chức, hay thậm chí chính phủ nào. Và họ đã phát minh ra những đồng tiền dựa trên công nghệ mã hoá và mạng ngang hàng gọi là tiền kỹ thuật số.
Những đồng tiền kỹ thuật số hoạt động trên triết lý của sự phi tập trung, có nghĩa không có ai đứng ra làm trung gian cho bất cứ giao dịch nào. Bởi vậy không ai có thể kiểm soát, thao túng hay đánh sập các mạng lưới tiền kỹ thuật số đúng nghĩa.
Cũng bởi lý do đó mà không một chính phủ nào trên thế giới cảm thấy thoải mái với tiền kỹ thuật số vì nếu tiền kỹ thuật số lớn mạnh là đồng nghĩa với khả năng bòn rút của các chính phủ bị giảm đi.
Tự do liên quan gì đến đầu tư?
Tài sản và tiền bạc quý là vì chúng ta phải đánh đổi nó bằng thời gian, công sức lao động vất vả mới kiếm được nên người ta thường muốn đầu tư nó vào những nơi an toàn và có khả năng sinh lời.
Nếu chúng ta đầu tư những đồng tiền mà mình khó khăn kiếm được vào những nơi đầy rủi ro, trộm cướp nhiều thì đó không phải khôn ngoan.
Chính vì lẽ đó mà những người giầu có, khôn ngoan thường tìm đến những nơi đảm bảo tự do cao để mà đầu tư tài sản của họ ở đó. Chúng ta thấy thậm chí những quan chức tham nhũng ở những quốc gia độc tài cũng đầu tư tài sản của họ ở những đất nước tự do. Họ sang Mỹ mua nhà, cho con du học và tìm cách ở lại đó vì ở đó tài sản của họ (dù bòn rút được) cũng có cơ hội được đảm bảo hơn ở nơi ít tự do, nơi có thể đồng bọn của họ cũng ra tay cướp mất lúc nào không biết.
Chính vì lẽ đó nước Mỹ luôn được nhiều nơi đổ tiền vào đó đầu tư, vì đất nước đó đảm bảo tự do hơn những đất nước khác. Và tiền kỹ thuật số thực sự cũng đáng được đầu tư nhiều hơn những đồng tiền được phát hành bởi các chính phủ.
Tự do có giá trị như thế nào?
Tự do trước đây có nghĩa là người ta không bị bắt buộc làm việc khổ sai, không phải làm nô lệ, không bị giết đi một cách vô cớ. Nhưng ngày nay trên thế giới tự do có nghĩa là được quyền tự do đi lại, được quyền tự do cư trú, được quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, được quyền riêng tư về thư tín, được quyền tự do phát biểu ý kiến, được quyền tự do tín ngưỡng, được quyền tự do lập hội.... Mặc dù những quyền này ở Việt Nam vẫn được coi là gì đó xa xỉ, thậm chí những người đòi nỏi nó bị liệt vào thành phần phản động, thậm chí bị tù đày như Mẹ Nấm, Anh Ba Sàm...
Tư tưởng cộng sản không dung thứ với sở hữu cá nhân nên ví dụ hầu hết các nước trên thế giới người dân được quyền sở hữu đất đai thì ở những nước cộng sản thì người dân chỉ được chính phủ cho quyền sử dụng mà thôi. Rồi quyền sở hữu tài sản, nhưng tiền (dưới dạng ngoại tệ) là tài sản hợp pháp (được hiến pháp quy định) của người dân nhưng những nước cộng sản không cho phép người dân mang tài sản của mình dưới dạng ngoại tệ vượt quá ngưỡng nào đó ra nước ngoài dù đó là tiền hợp pháp của họ và họ đã nộp thuế đầy đủ cho nhà nước.
Có được tự do phải trả giá thế nào?
Đã từ lâu, con người trên thế giới phải đấu tranh cho sự tự do của mình và không ít người đã phải trả giá bằng mạng sống của mình trong đó có những người nổi tiếng như Abraham Lincoln, Martin Luther King, và không ít người phải chịu tù đày như Nelson Mandela.
Để có được công nghệ giúp người sở hữu tiền kỹ thuật số được tự do hơn thì những lập trình viên cũng phải đầu tư nhiều thời gian, công sức và tài năng hơn, và những nhà đầu tư cũng phải bơm tiền cho họ tương xứng để trả công cho cố gắng của họ. Và những công nghệ đó không phải dễ dàng có được một sớm
Những khó khăn của công nghệ
Để giải quyết vấn đề đảm bảo cho các loại tiền kỹ thuật số không bị thao túng bởi các cá nhân, tổ chức, hay cá chính phủ thì đòi hỏi phải có sự tham gia của nhiều người sử dụng. Nhưng khi đông người sử dụng thì lượng thông tin trở nên lớn hơn khiến cho việc đồng bộ thông tin đó giữa nhiều người trở nên khó khăn, chậm chạp và chiếm nhiều băng thông mạng hơn, việc xác thực những thông tin đó cũng khó hơn vì đôi khi những thông tin đến không kịp khiến cho có chỗ giao dịch sau lại có cơ hội được xác thực trước, điều này làm cho mạng lưới trở nên kém an toàn.
Vậy làm sao với mạng lưới của những người bình thường với máy tính không đủ mạnh, băng thông không đủ lớn có thể xử lý được nhiều hơn, nhanh hơn những giao dịch một cách gần như tức thời?
Nhiều người đã đề xuất những giải pháp mà chỉ công ty của họ hoặc một số ít công ty có thể cung cấp dịch vụ, tất nhiên người dùng sẽ phải trả phí cho họ. Nhưng sự phụ thuộc vào những công ty này khiến cho mạng lưới mất đi tính phi tập trung.
Phi tập trung chính là sự đảm bảo cho tự do
Một khi mạng lưới mà phải phụ thuộc vào một vài nút mạng nào đó thì nguy cơ những nút mạng đó bị kiểm soát là cao. Hacker có thể đánh sập một vài nút mạng khiến cả mạng lưới bị tê liệt. Công ty quản lý dịch vụ đó có thể tăng giá khiến cộng đồng cũng bị bòn rút. Hay chính phủ có thể dễ dàng kiểm soát một công ty cung cấp dịch vụ này để họ bắt buộc phải từ chối dịch vụ cho những người mà họ gọi là "phản động" chẳng hạn.
Bởi vậy cho nên một hệ thống mà yếu tố phi tập trung kém thì càng làm mất đi sự tự do cho người sử dụng.
Cho đến nay, mới chỉ có loại tiền kỹ thuật số là Dash mới có giải pháp thích hợp mà vẫn đảm bảo tính phi tập trung trong khi vẫn có thể giải quyết được vấn đề tốc độ, sự tiện lợi cho người sử dụng. Tuy nhiên, nhóm phát triển của Dash vẫn còn một chặng đường rất dài để phát triển giải pháp phần mềm của họ, và đồng thời cộng đồng cũng phải đầu tư thời gian nghiên cứu và đầu tư thiết bị tương xứng để đủ năng lực vận hành một hệ thống với nhiều người sử dụng như vậy.
Điều giá trị không thể có được một cách dễ dàng
Những gì chúng ta có được một cách dễ dàng, chúng ta không quý nó. Chỉ những gì chúng ta phải khó khăn lắm mới có được chúng ta mới gìn giữ và quý trọng nó. Tiền kỹ thuật số cũng vậy. Để có được một đồng tiền kỹ thuật số đáp ứng được những đòi hỏi về tính phi tập trung nhưng vẫn giữ được tính nhanh chóng, tiện lợi như các giải pháp tập trung thì đòi hỏi phải có sự đầu tư nhiều về thời gian và công sức của những nhân tài. Và những người đó họ cũng cần có kinh phí để sống và thời gian để làm việc thì mới hoàn thành được những giải pháp khó khăn.
Bởi vậy, những công nghệ đó không đến với chúng ta nhanh chóng một sớm một chiều mà phải có thời gian phát triển, kiểm tra, cải tiến.
Bài đã được đăng trên dashvn.blogspot.com và giờ đăng lại tại đây.
THAM KHẢO THÊM
