Hệ sinh thái Polkadot phát triển đã lâu, lượng hoạt động của developers được báo cáo là luôn ở top đầu, thế nhưng tình trạng phát triển của các parachain như thế nào? Chúng đã hoàn thiện ở những giai đoạn nào? So sánh sự phát triển của chúng với các hệ sinh thái, và những nền tảng khác ra sao. Bài viết này mình xin cung cấp một số công cụ để các bạn theo dõi, đánh giá và phân tích.
1. Polkabeat - So sánh tính phi tập trung giữa các parachain
Hầu hết các dự án parachain đều được phát triển dựa vào substrate nên chúng nói chung phần lớn đều opensource. Tuy nhiên một số yếu tố khác ảnh hưởng đến tính phi tập trung. Đó là nhóm phát triển có giữ quyền sudo (quyền sudo, như trong hệ điều hành Linux là quyền tối cao có thể làm được mọi thứ) không? Nếu nhóm phát triển còn nắm quyền sudo thì tính phi tập trung gần như bằng 0. Ngoài ra, collator là máy chủ chạy phần mềm tạo block. Đối với các blockchain có smart contract thì collator cũng chạy các ứng dụng dApps nên nếu collator mà phi tập trung thì tính phi tập trung và tính an toàn cũng cao hơn. Tiếp theo là việc điều hành có phi tập trung không? Ví dụ quyền điều hành, thay đổi ứng dụng, đưa ra quyết định về chi tiêu ngân sách, cấp vốn,... mà tập trung hết vào một số người thì cũng không phải là có sự phi tập trung.
2. Polkawatch - theo dõi các validator của Polkadot và Kusama
Với công cụ này bạn có thể theo dõi các validator của Polkadot phân bổ thế nào? Chúng nằm ở những đâu? Những nhà vận hành chúng là những ai? Và nếu bạn có stake thì thay vì dồn hết coin cho các nhà vận hành lớn thì nên phân bổ sao cho hợp lý giữa các khu vực địa lí, giữa các nhà vận hành để tránh sự tập trung.
3. Defillama - Theo dõi thanh khoản
Defillamar là công cụ theo dõi thanh khoản không chỉ cho riêng hệ sinh thái Polkadot mà cho toàn bộ hệ sinh thái crypto. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể sử dụng công cụ này để so sánh mức độ thanh khoản của các parachain với nhau, hoặc so sánh giữa các parachain với các chain của Polkadot hoặc các rollup của Ethereum, hay với các blockchain tương thích EVM,...
4. Parachain.info - Thông tin chung về các parachain
Công cụ này cho chúng ta biết một parachain được đầu tư bởi những công ty nào, đã hoàn thành đến giai đoạn nào,... Tuy nhiên, nhóm phát triển cho công cụ này có lẽ không dành cho nó đủ tâm huyết nên thông tin có phần chưa được đầy đủ.
Tạm thời như vậy nhé. Nếu bạn có biết thêm các công cụ nào, xin hãy cùng chia sẻ.
1. Polkabeat - So sánh tính phi tập trung giữa các parachain
Hầu hết các dự án parachain đều được phát triển dựa vào substrate nên chúng nói chung phần lớn đều opensource. Tuy nhiên một số yếu tố khác ảnh hưởng đến tính phi tập trung. Đó là nhóm phát triển có giữ quyền sudo (quyền sudo, như trong hệ điều hành Linux là quyền tối cao có thể làm được mọi thứ) không? Nếu nhóm phát triển còn nắm quyền sudo thì tính phi tập trung gần như bằng 0. Ngoài ra, collator là máy chủ chạy phần mềm tạo block. Đối với các blockchain có smart contract thì collator cũng chạy các ứng dụng dApps nên nếu collator mà phi tập trung thì tính phi tập trung và tính an toàn cũng cao hơn. Tiếp theo là việc điều hành có phi tập trung không? Ví dụ quyền điều hành, thay đổi ứng dụng, đưa ra quyết định về chi tiêu ngân sách, cấp vốn,... mà tập trung hết vào một số người thì cũng không phải là có sự phi tập trung.
2. Polkawatch - theo dõi các validator của Polkadot và Kusama
Với công cụ này bạn có thể theo dõi các validator của Polkadot phân bổ thế nào? Chúng nằm ở những đâu? Những nhà vận hành chúng là những ai? Và nếu bạn có stake thì thay vì dồn hết coin cho các nhà vận hành lớn thì nên phân bổ sao cho hợp lý giữa các khu vực địa lí, giữa các nhà vận hành để tránh sự tập trung.
3. Defillama - Theo dõi thanh khoản
Defillamar là công cụ theo dõi thanh khoản không chỉ cho riêng hệ sinh thái Polkadot mà cho toàn bộ hệ sinh thái crypto. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể sử dụng công cụ này để so sánh mức độ thanh khoản của các parachain với nhau, hoặc so sánh giữa các parachain với các chain của Polkadot hoặc các rollup của Ethereum, hay với các blockchain tương thích EVM,...
4. Parachain.info - Thông tin chung về các parachain
Công cụ này cho chúng ta biết một parachain được đầu tư bởi những công ty nào, đã hoàn thành đến giai đoạn nào,... Tuy nhiên, nhóm phát triển cho công cụ này có lẽ không dành cho nó đủ tâm huyết nên thông tin có phần chưa được đầy đủ.
Tạm thời như vậy nhé. Nếu bạn có biết thêm các công cụ nào, xin hãy cùng chia sẻ.
